Οι Γερμανοί στο πέρασμά τους αφάνισαν χωριά σε όλη την Ελλάδα, καίγοντας τα σπίτια και εκτελώντας τους κατοίκους του. Τα περισσότερα από αυτά, μετά την απελευθέρωση, ξαναχτίστηκαν από τους επιζώντες. Υπήρξαν όμως κάποια που δεν αναγεννήθηκαν ποτέ από τις στάχτες τους. Τέτοιες περιπτώσεις είναι τα Κερδύλια Σερρών και το Κωσταράζι Καστοριάς. Δύο μαρτυρικά χωριά που ερημώθηκαν με τη ναζιστική εντολή περί συλλογικής ευθύνης.